چندین سال از افزایش حساسیت نخبگان به علوم انسانی میگذرد اما در این یکی دو سال اخیر شیب نمودار رشد این حساسیت تندتر شده است.
به گزارش رجانیوز، هم اکنون حتی خیلی از کسانی هم که تحصیلات یا زمینه فعالیتشان ارتباط چندانی با علوم انسانی ندارد، بدشان نمیآید اخبار این حوزه را پیگیری کنند و اگر فرصتی پیش بیاید مطالعاتی هم داشته باشند. طبیعتا در این شرایط حساب افرادی که به صورت تخصصی با علوم انسانی مرتبط هستند متفاوت است و این افراد بصورت جدی اخبار و مطالب مرتبط را دنبال میکنند.
اما حمید پارسانیا، نویسنده و اندیشمندی است که برای هر دو دسته از افراد فوق آشناست و بعنوان کسی که کتابها و مقالات متعددی نوشته است، مورد تایید علاقه مندان علوم انسانی است.
آخرین کتاب وی که اسفند ماه سال گذشته منتشر شده است «جهانهای اجتماعی» نام دارد. پارسانیا این کتاب را در سه فصل تنظیم کرده است که هر فصل هم شامل 14 بخش است.
فصل اول کتاب بیشتر به مفاهیم کلی میپردازد و تعاریف مورد نظر نویسنده از علوم انسانی، علوم اجتماعی و... را مطرح میکند. پارسانیا در این فصل در برخی مسائل مهم دقیق شده و به نکاتی میپردازد که شاید در بسیاری از کتب مربوط به علوم انسانی مورد غفلت واقع شده باشد. مسائلی مانند اینکه آیا علوم انسانی ترجمه مناسبی برای معادل لاتین آن است؟ علوم اجتماعی چطور؟ چه چیزی موجب شده است تا در غرب نام گذاری این دو مقوله متفاوت باشد حال آنکه ما در ترجمه هر دوی آنها به اشتباه از کلمه «علم» استفاده میکنیم؟
پارسانیا کتابش را با موضوعاتی این چنینی شروع میکند و سپس کنش انسانی و اجتماعی، و به تبع آن «علوم انسانی» و «علوم اجتماعی» مبتنی بر بنیانهای هستیشناختی و انسانشناختی حکمت اسلامی توصیف و تعریف میشود. در ادامه این فصل نویسنده تأکید میکند که متافیزیک به علوم انسانی ملحق نمیشود، همانگونه که به علوم طبیعی نیز ملحق نمیگردد؛ بلکه متافیزیک به عنوان بخش بنیادین حکمت نظری و در قبال علوم انسانی و اجتماعی قرار میگیرد.
اما فصل دوم «جهانهای اجتماعی» نام دارد که عنوان کتاب نیز از همین فصل برداشته شده است. عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در این فصل به معرفی وجود جهانهای مختلف اعم از جمادات، نباتات، حیوانات و جهان انسانی و اجتماعی و نسبت بین این جهانها میپردازد. نویسنده در کتاب متذکر شده است که به رغم ترکیب اتحادی جهانهای یاد شده، هیچ یک از آنها قابل تقلیل به دیگری نیست.
نویسنده در ادامه به مهمترین بحث در رابطه با جهانهای اجتماعی میپردازد. نسبت بین «جهان اجتماعی» و «جهان انسانی» این بحث مهم است که پای رابطه فرد و جامعه، و عامل و ساختار هم به میان کشیده میشود. تلاش نویسنده برای استفاده از ظرفیتهای حکمت صدرایی جهت تبیین این نسبتها از نکات قابل توجه این فصل است.
جهان اسلام و دنیای متجدد، دو نمونه از جهانهای معنوی و دنیوی هستند. به نظر نویسنده «تبیین هویت این دو جهان و شناخت مرزهای فرهنگی هر یک از آن دو، امکان تصمیم بخردانه انسان مردد امروز را برای عبور از مرزهای فرهنگی و خطهای هویتی، فراهم میآورد.»
نویسنده در بخش پایانی کتاب، به شناخت اجتماعی میپردازد. «شناخت عمومی و شناخت علمی، انواع شناخت علمی جامعه، شناخت اجتماعی، تجربی، عقلی و شهودی و بالاخره انواع شناخت اجتماعی در قرآن، برخی از مفاهیم اساسی مربوط به این فصل است.»
حجت الاسلام حمید پارسانیا در مقدمهای که بر کتابش نوشته است روند شکلگیری فصول و ساختار کتاب را توضیح داده و آورده است که مطالب این اثر ناظر به مباحث کتاب جامعهشناسی سال دوم آموزش متوسطه است که در سال تحصیلی ۸۹-۹۰، وارد چرخه تدریس شده است.
مطالب کتاب به گونهای است که هم بکار دانشجویان و فعالان حوزه علوم انسانی میآید و هم میتواند مورد استفاده علاقهمندان عام این حوزه قرار بگیرد. کتاب «جهانهای اجتماعی» در تیراژ 1100نسخه و با قیمت 95000 ریال توسط انتشارات کتاب فردا و با همکاری نشر معارف منتشر شده است.