پیوند دین و فلسفه در اندیشة فارابی/ محمّدکاظم علمی سولا، سینا سالاری خرّم

چکیده: جستار حاضر درصدد است پیوند میان دین و فلسفه را از منظر فارابی ـ با استناد به اصل متن آثار وی ـ مورد پژوهش قرار دهد. در این طریق، نخست به تحلیل علل تاریخی نیاز به فلسفه پرداخته شده و سپس انگیزه‏های فارابی برای ایجاد این پیوند معرفی شده¬اند؛ تا از این ره¬گذر، ضرورت ایجاد چنین پیوندی میان دین و فلسفه روشن گردد. مدّعای مقاله آن است که فارابی، با دو روش متفاوت در پی برقراری این پیوند بوده است. روش نخست بر توجّه به سیر تاریخی تکوین زبان استوار است؛ که از این منظر، فارابی به تقدّم زمانی فلسفه بر دین باور دارد. اما در روش دوم، او با توجّه به تمایزهای روش‏شناختی دین و فلسفه در مقام تعلیم، به تبیین نسبت میان آن دو پرداخته است. حال دربارة این دو روش باید گفت که روش نخست قابل نقد است؛ اما می¬توان از روش دوم دفاع کرد.

کلید واژگان:دین؛ فلسفه؛ برهان؛ تخیّل؛ تعقّل؛ روش اقناعی؛ فارابی

موضوعات: مقدمه/ عوامل تاریخی نیاز به فلسفه/ مفهوم فلسفه و ملّة در اندیشة فارابی/ واکاوی مفهوم فلسفه/واکاوی مفهوم ملّه/ پیوند میان دین و فلسفه نزد فارابی/ طرق پیوند/ ویژگی­های ریاست اولی (نبی)/ فرآیند وحی و نقش قوة خیال/ نتیجه گیری

ادامه مقاله در ادامه مطلب

نظام گزاره های ارزشی در تفکّر توحیدی در اندیشة شهید مطهری/ علی اصغر خندان

این مقاله، با مطالعة دقیق، طبقه‌بندی و تحلیل آثار استاد مطهری، تلاش کرده است تأثیر تفکّر توحیدی در عرصه‌های مختلف معرفت را از نظر این متفکّر مسلمان نشان دهد؛ به ویژه نظر ایشان را که الهام گرفته از آیة شریفة «انا لله و انا الیه راجعون» می‌باشد، بسط داده و به دو شاخص «از اویی» و «به سوی اویی» اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که با این دو شاخص، می‌توان مبانی مستحکمی برای گزاره‌های ارزشی تدارک دید. این مقاله، تجلّی اوامر الهی را در دو عرصة نقل و عقل دانسته و برای گزاره‌های ارزشی عقلی، دو قسم گزاره‌های ناظر به الزام اخلاقی و گزاره‌های ناظر به الزام غیر اخلاقی قائل شده است. شاخص مهم دیگر که به منزلة روح اعمال انسان است، انگیزه و قصد الهی است. به این ترتیب و با ترکیب حالات مختلف شاخص‌های مذکور، شانزده حالت گوناگون پدید می‌آید؛ اما در مقاله استدلال شده است که در تفکّر توحیدی، تنها هفت حالت آن می‌تواند یک فعل بایسته باشد.

دریافت فایل متنی در ادامه مطلب

فلسفه، فقه اکبر و مبنای نظام سازی و تمدن سازی است/ بررسی جایگاه فلسفه از نظر مقام معظم رهبری ره

 “ فلسفه‌ی اسلامی فقه اکبر است؛ پایه‌ی دین است؛ مبنای همه‌ی معارف دینی در ذهن و عمل خارجی انسان است؛ لذا این باید گسترش و استحکام پیدا کند و برویَد و این به کار و تلاش احتیاج دارد."

»مى‏توان در مبانى موجود فلسفىِ ما نقاط مهمّى را پیدا کرد که اگر گسترش داده شود و تعمیق گردد، جریانهاى بسیار فیّاضى را در خارج از محیط ذهنیّت به وجود مى‏ آورد و تکلیف جامعه و حکومت و اقتصاد را معیّن مى‏کند. دنبال این‏ها بگردید، این نقاط را مشخّص و رویشان کار کنید؛ آن‏گاه یک دستگاه فلسفى درست کنید. از وحدت وجود، از «بسیط الحقیقة کلّ الاشیاء»، از مبانى ملّا صدرا،- اگر نگوییم از همه‏ى این‏ها، از بسیارى از این‏ها- مى‏شود یک دستگاه فلسفىِ اجتماعى، سیاسى و اقتصادى درست کرد؛ فضلًا از آن فلسفه‏ هاى مضاف که آقایان فرمودند: فلسفه‏ اخلاق، فلسفه‏ اقتصاد و …. این، یکى از کارهاى اساسى است. این کار را هم هیچ‏کس غیر از شما نمى‏تواند بکند؛ شما باید این کار را انجام دهید.« "

عناوین: فلسفه فقه اکبر است/ فلسفه مبنای نظام سازی و تمدن سازی/ لزوم فراگیری فلسفه در دنیای امروز جهت پاسخ به شبهات/ فلسفه به عنوان پایه علم و تولید علم

وقتی پای فلسفه صدرایی در تبیین نسبت فرد و جامعه وسط می‌آید / معرفی کتاب »جهان‌های اجتماعی« حمید پارسانیا

هم اکنون حتی خیلی از کسانی هم که تحصیلات یا زمینه فعالیت‌شان ارتباط چندانی با علوم انسانی ندارد، بدشان نمی‌آید اخبار این حوزه را پیگیری کنند و اگر فرصتی پیش بیاید مطالعاتی هم داشته باشند. طبیعتا در این شرایط حساب افرادی که به صورت تخصصی با علوم انسانی مرتبط هستند متفاوت است و این افراد بصورت جدی اخبار و مطالب مرتبط را دنبال می‌کنند.

حمید پارسانیا، نویسنده و اندیشمندی است که برای هر دو دسته از افراد فوق آشناست و بعنوان کسی که کتاب‌ها و مقالات متعددی نوشته است، مورد تایید علاقه مندان علوم انسانی است.

آخرین کتاب وی که اسفند ماه سال گذشته منتشر شده است «جهان‌های اجتماعی» نام دارد. پارسانیا این کتاب را در سه فصل تنظیم کرده است که هر فصل هم شامل 14 بخش است.