فلسفه اسلامی در چالش با اسلامی سازی علوم انسانی

نویسنده: حسین نیا

..این چالش ها بگونه ای بوده است که عملا بعضی در این میان، فلسفه را بی ربط و بیگانه به علوم انسانی اجتماعی دانسته اند و بعضی دیگر گرچه  مرتبط دانسته اند اما بر این اعتقادند که به هر صورت فلسفه علمی بشری است و ما نیاز به فلسفه ای داریم که از دل سنت و روایات بیرون آید؛ کانه روح فلسفه موجود با آنچه که ما در روایات شاهد آن هستیم سازگار نیست و آنچه را که ما در روایات و ادعیه میچشیم سنخش با فلسفه اسلامی زاویه دارد. دسته سومی این فلسفه موجود را اسلامی میدانند اما برای ورود به علوم انسانی آن را نیازمند به بعضی سر فصل ها و نیز تولید علوم جدید دیگری دانسته اند. دسته دیگری سعی داشته اند با همین فلسفه موجود تولیداتی داشته باشند که البته بخاطر کمبود عِدّه و عُدّه و نیز سرگردانی فراگیر ناشی از مستحدثه بودن مسئله چگونگی ورود فلسفه به علوم انسانی باید سالها منتظر بود تا شاهد یک کار وسیع و خوب و پخته از آنها باشیم.

در این میان ما با دسته پنجمی روبرو هستیم که تقریبا شبیه دسته چهارم هستند اما با یک فرق اساسی..

نظریه پردازان علوم انسانی اسلامی- بخش سوم

نویسنده: حسین نیا

این نوشته در معرفی جریانهای سیاسی ایران نیست بلکه حکایت 2 جریان سیاسی و انقلابی ای است که تبدیل به دو جریان نظریه پردازی برای تمدن آینده ایران انقلابی شدند.

در ایران انقلاب شد؛ آنکه در رو بود به زیر آمد و آنکه در زیر بود به رو آمد و فصل نو و حیات جدیدی در کالبد ایران شکل گرفت. جریان چهارمی که وارد فضای اسلامی سازی علوم و تمدن سازی اسلامی شد جریان سیاسی انقلاب اسلامی بود که البته دنباله رو معمار آن یعنی امام خمینی ره بودند اما خیلی زود دو شاخه اصلی در این جریان شکل گرفت که میرفت خیلی زود تعارفات را کنار گذاشته و رودر روی هم قرار گیرند.

..هر طرز فکری غایتی دارد و لاجرم برای رسیدن به اهداف خود و البته در صورتی که مجریان آن مصمم باشند تعارفات را کنار گذاشته و آرمانهای خود را میطلبد و آرمانهایی که منافی با آن باشد را بالاخره کنار خواهد گذاشت و طرح های خاص خود را دنبال خواهد کرد. این نکته تا جایی اهمیت دارد که ما شاهد این هستیم که جریان تفکر اصلاح طلبی در اوج فعالیتهای خود برای رسیدن به اهدافش، عملیات براندازی در سال 78 و سال 88 را براه انداخت؛ آن هم توسط افرادی که روزی جزء انقلابیون همین کشور بودند وعملا در جریان رسیدن به اهداف خود قدم به قدم روحیه و حیات آنها از هویت اسلامی به سمت اسلام تحت مدیریت و خواست استکبار جهانی یعنی اسلام آمریکایی تغییر هویت داد تا جایی که هر چه بیشتر میخواستند در جهت اهداف خود حرکت کنند لاجرم بیشتر باید از فرهنگ و آرمانهای اسلامی میکاستند تا آنجا که میبینیم بعد از چند دهه خود در دام برنامه های خود افتاده و آشکارا و پنهان خود به نیروها و امیدهای غرب برای ساقط کردن این نظام اسلامی تبدیل شدند.

نظریه پردازان علوم انسانی اسلامی/ بخش دوم

نویسنده: حسین نیا

شاید برای بسیاری تعجب آور باشد اما جریان سومی که در نظریه پردازی در زمینه نظام اجتماعی و تمدن سازی اسلامی بصورت جدی حرفی برای گفتن دارد جریان عرفان اسلامی است.

عرفان اسلامی یک نگاه عمیق تر به انسان و هستی است که در دامن اسلام و تعلیمات ائمه رشد کرده و با تلاش های طاقت فرسای عرفا به درخت تنومند و پرباری تبدیل شده است. عرفان اسلامی بدنبال جامعه ای توحیدی است جامعه ای که از بندهای نامرئی طاغوت های انسی و جنی پیراسته و خود را نه آنکه با فضیلت ها آراسته باشد بلکه تجلی فضیلت ها باشد. عرفان اسلامی بنیانها و پایه های جامعه را با فقه میسازد اما جامعه را در قوانین فقهی و حقوقی نگه نمیدارد بلکه ریشه های جامعه را در لایه های توحیدی دین اسلام رشد داده و با تعلیمات خود جامعه را به سمت فضیلتهای والای الهی به حرکت در میآورد.

عارف تنها انسانی سرشار از معلومات نغز یا نکات بدیع یا دارنده شهودات عمیق نیست بلکه قبل از همه اینها، انسانی است که نهال وجودخود را با عشق به حقیقت هستی تربیت کرده و با واقعیت در آمیخته و در نهایت، روح صیقل یافته اش سرشار از احساسات والای توحیدی و فضیلت های انسانی شده است؛ از این رو چطور این گونه نباشد که حداقل دسته ای از عرفای بزرگ را ببینیم که حقیقت جامعه ساز فقه جعفری را درک کرده اند و قله های سعادت انسان را در زندگی توحیدی دیده و به اقتضای طبیعت نوع دوستی بلکه به اقتضای فقه جعفری و عمق نگاه انسان شناسی متعالی خود تصمیمی بر سوق جامعه به سمت جامعه ای اسلامی با گرایش به معنویتی برتر که آنهم البته طبق تعلیمات ائمه بوده است نداشته باشند.

موضوعات: عرفان و هستی/ عرفان و جامعه/ عرفان و تمدن سازی/ عرفان مدون/ رابطه عرفان و شرع/ عرفان، جامعه، حکومت/ انقلاب اسلامی و عرفان امام خمینی ره

نظریه پردازان علوم انسانی اسلامی- بخش اول

نویسنده: حسین نیا

..جریان دوم نظریه پردازی که وارد این حیطه شده اند جریان فلاسفه اسلامی است. فیلسوف کسی که تنها به دنبال حقیقت است و انگیزه ای جز رسیدن به واقع و واقعیت ندارد. از سوی دیگر فیلسوفان اسلامی وحی را حکایت گر واقعیت میدانسته اند از این رو لاجرم همیشه مانوس با مفاهیم و گزاره های وحیانی بوده اند لذا به خاطر این همنشینی و انس و به اقتضای تکیه بر عقل و غور در آن، شاهد یک تفکر نظام ساز در فلاسفه بوده ایم و از همین روست که اولین کتابهای اخلاقی نظام مند را کسانی نوشته اند که تفکر فلسفی داشته اند.