معمولاً آدام اسمیت (۱۷۹۰-۱۷۲۳ میلادی) را پدر اقتصاد سرمایه‌داری می‌دانند، اما با دقت در نظریات این اقتصاددان اسکاتلندی می‌توان شبهات بسیار جدی در صحت این گزاره مطرح کرد. برای تبیین این نکته نخست به دست آورد اصلی اسمیت در کتاب تحقیقی در باب ماهیت و علل ثروت ملل[۱] که در سال ۱۷۷۶ میلادی (مقارن با حکومت کریم‌خان زند در ایران) منتشر شد اشاره می‌کنیم. اسمیت ادعا می کند که اگر فعالان اقتصادی در پی کسب منافع خود باشند آنگاه منافع عمومی نیز تأمین خواهد شد به شرط آنکه اولاً محیط کسب و کار رقابتی باشد و ثانیاً دخالت دولتها در امور اقتصادی از دایره سرمایه‌گذاریهای عام‌المنفعه، تأمین امنیت، حمایت از حقوق مالکیت، وضع قوانین و مقررات لازم برای رفع موانع رقابت و نظارت دائمی بر حسن اجرای آن تجاوز نکند. از دیدگاه اسمیت، در چنین وضعی، سازوکار عرضه و تقاضا در تعیین قیمت و نقشی که قیمتهای نسبی در تخصیص منابع ایفا می‌کند همچون «دست نامرئی»[۲] می‌تواند بازارها را به صورت خودکار به تعادل برساند.
