رصد فکر

افکار و تازه های فکر در حوزه علوم انسانی اسلامی

رصد فکر

افکار و تازه های فکر در حوزه علوم انسانی اسلامی

رصد فکر

این وب سایت برای اهداف زیر تاسیس شده:
1. جمع آوری گزیده افکار و نظرات کسانی که در زمینه علوم انسانی اسلامی و تولید علم حرفی برای گفتن دارن. 2. بررسی افکار و نظرات اشخاص و جریاناتی که در روند کشور تاثیر دارند. 3. تحلیل ها و نقدهایی که در حیطه این افکار و آثار وجود داره. 4. آوردن یک سری نکات که در حیطه شناخت منطق فکری متفکران و علوم اسلامی کمک میکنن.

آخرین مطالب (به ترتیب)
طبقه بندی موضوعی
پربیننده ترین مطالب (به ترتیب)
آخرین نظرات
  • ۲۸ تیر ۰۰، ۰۷:۴۸ - ابی
    عالی
  • ۳۱ ارديبهشت ۹۸، ۱۵:۰۹ - علی رحمانی پور
    سپاس
  • ۲۳ فروردين ۹۸، ۰۴:۲۴ - سجاد
    منابع؟
  • ۱۰ مهر ۹۷، ۱۶:۵۸ - خانم معلم
    لایک
  • ۳۰ دی ۹۵، ۱۶:۵۰ - ..جهان ..
    افسوس
  • ۲۱ دی ۹۵، ۱۱:۵۱ - ..جهان ..
    احسنت
Google

در اين وبلاگ
در كل اينترنت
وبلاگ-کد جستجوی گوگل

۱

نتیجه تصویری برای آیت الله جوادی آملی

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم 

  بسم الله الرحمن الرحیم
 
الحمد لله ربّ العالمین و صلّ الله علی جمیع الأنبیاء و المرسلین سیّما خاتم الأنبیاء و خاتم الأوصیاء(علیهما آلاف التحیّة و الثناء) بهم نتولّیٰ و مِن أعدائهم نتبرّیءُ إلی الله.
 
ایام خجسته غدیر علوی را به پیشگاه ولیّ عصر(ارواحنا فداه) و عموم علاقه مندان قرآن و عترت و شما بزرگواران و حضّار گرانقدر این همایش وزین تهنیت عرض می کنیم. سعی بلیغ برگزارکنندگان این همایش وزین را مشکور خدای سبحان می داریم و از همه کسانی که در ایراد مقال یا ارائه مقالت کوشش کردند از خدای منّان مسئلت می کنیم که خدمات صادقانه علمی اینها را به احسن وجه بپذیرد!
 
چند نکته کوتاه را در محضر شما بزرگواران و محقّقان باید تقدیم کرد یکی اینکه حکمت عملی چیست؟
یکی اینکه نیرویی که این حکمت عملی را ادراک می کند کدام است و چیست؟ سوم اینکه نیرویی که مسئول اجرای محتویات حکمت عملی است چیست؟

حکمت عملی مجموعه آن بایدها و نبایدهایی است که بخشی به اخلاق, بخشی به سیاست, بخشی به تدبیر منزل برمی گردد و هر چه جزء شعب فرعی این اصول یادشده است. این بایدها و نبایدهای اخلاقی یا سیاسی یا تدبیر منزل و مانند آن از یک مبنای علمی گرفته می شود به جهان بینی وابسته است, به معرفت نفس وابسته است, به آشنایی پیوند بین انسان و جهان وابسته است و مانند آن. اگر کسی بخواهد قانونی را شناسایی کند باید حوزه آن قانون مدار را ارزیابی کند تا انسان را نشناسد و پیوند انسان را با جهان ارزیابی نکند و ارتباط ناگسستنی انسان و جهان با جهان آفرین و انسان آفرین را بررسی نکند توان ادراک صحیح قانونِ بایدها و نبایدها را ندارد, البته از حکمت نظری که عهده دار بود و نبود است نمی توان مستقیماً مسائل باید و نباید را استنتاج کرد هیچ کس چنین حرفی را نگفته است که یک قیاس مرکّب از دو بود و نبود یک نتیجه باید را می توان گرفت ولی قیاسی که مرکّب از دو مقدمه یک مقدمه اش بود و نبود است یک مقدمه اش باید و نباید می شود از آن قیاس نتیجه باید و نباید گرفت مثلاً گفت خدای سبحان ولیّ نعمت است که این به بود و نبود برمی گردد و اطاعت از ولیّ نعمت لازم است که به باید و نباید برمی گردد, نتیجه اینکه شکر خدا لازم است اطاعت خدا لازم است و مانند آن. از این قبیل قیاسهایی که یک مقدمه اش حکمت نظری است و مقدمه دیگرش حکمت عملی, نتیجه حکمت عملی گرفته می شود. به هر تقدیر همه عناصر محوری حکمت عملی وابسته به جهان بینی, انسان شناسی و پیوند انسان و جهان است بدون او نمی شود حکمت عملی را تدوین کرد. مطلب دیگر این است که هیچ علمی بدون اصول اوّلی که بدیهیات است نخواهد بود همه مطالب نظری در سایه آن مطالب ضروری تبیین می شود آنها بیّن اند و این مطالب نظری در سایه آنها می شود مبیَّن اصل تناقض, اصل اینکه دو ضد جمع نمی شود, دو مثل جمع نمی شود, علّت مقدم بر معلول است, انفکاک علت و معلول محال است همه این مسائل در حکمت نظری مطرح می شود و حکمت عملی در این مسائل وامدار حکمت نظری است یعنی ما در هیچ رشته ای از رشته های حکمت عملی قانون علیّت را, اصل تناقض را, اصل تقابل ضدّین را, تقابل مثلین را, امثال ذلک را نمی یابیم اینها یک مطالب اصلی است که حکمت نظری یعنی فلسفه اُولیٰ عهده دار آنهاست, به هر تقدیر حکمت عملی در بخشهای وسیعی از علم از حکمت نظری کمک می گیرد.
 
اما آن دو مطلب اساسی که متولّی ادراک حکمت عملی کیست؟ و مسئول اجرای حکمت عملی کیست؟ متولّی این حق آن است که همان عقل نظری است عقل نظری متولّی اندیشه هاست هر چه به بود و نبود یا باید و نباید برمی گردد و در حوزه اندیشه و فکر است مسئولش عقل نظری است که نیروی ادراک کننده است هم مسائل حکمت نظری را او می فهمد هم مسائل حکمت عملی را. اینکه گفتند عقلِ عملی, حکمت عملی را می فهمد این تعبیر شاید ناصواب باشد بالأخره همه اندیشه ها را عقل نظری تصدّی دارد و تولیتش به عهده اوست بعد از اینکه این مسائل به وسیله عقلی نظری مشخص شد عقل عملی نیروی اجرایی است عقل عملی درک نمی کند کار می کند ما برای اینکه تفکیک عقل نظری از عقل عملی مشخص بشود و معلوم بشود که چرا کسی در اندیشه صائب است و صاحب نظر ولی در انگیزه غافل است و ساهی است و خوابیده است و راجل باید یک بحث جداگانه طرح کنیم این چه کسی است که می فهمد و عمل نمی کند این چه کسی است که عالماً عامداً در برابر اندیشه های نابی که دارد به تقصیر تن در می دهد این کیست و چیست؟
 
عقل عملی نیرویی است در دستگاه درون ما که مسئول اجراست او باید فهمیده های عقل نظری را پیاده کند برای اینکه روشن بشود در فضای درون ما یک عقل نظری است یک عقل عملی, یک مسئول اندیشه است یک مسئول انگیزه, یک مسئول ادراک است یک مسئول اجرا, اول از نیروی حسّی و بدنی کمک بگیریم بعد وارد حوزه نفس بشویم تا روشن بشود که چگونه بعضی عالِم بی عمل اند و بعضیها مقدّس بی درک, برخیها مقدّس اند و ادراک ندارند برخی عالِم بی عمل اند سرّش روشن بشود.
 
در فضای بیرون ما افراد را به چهار گروه می شناسیم در فضای بیرون بخشی از نیروهای ما متولّیان ادراک اند مثل چشم ما, گوش ما, چشم ما ادراک می کند, گوش ما ادراک می کند برخی از نیروهای ما مسئول ادراک نیستند ولی مسئول تحریک و اجرایند مثل دست ما, پای ما, دست ما و پای ما دشمن را نمی بیند ولی گوش ما صدای دشمن را می شنود, چشم ما او را می بیند فرمان صادر می کند این چشم و گوش دشمن شناس اند آن دست و پا دشمن گریزند انسان اگر چشم و گوشش خوب کار بکند دست و پای او فلج نباشد از گزند دشمن محفوظ است مار و عقرب را چشم می بیند, دست و پا می گریزند و این شخص سالم می ماند در صورتی که بخش ادراک و بخش تحریک هر دو سالم باشند. برخیها هستند که چشم و گوش بینا و شنوای خوبی دارند دست و پای فعّالی دارند اینها از دشمن مصون اند. برخیها هستند که چشم و گوششان سالم است دشمن را خوب می شناسند مار و عقرب را خوب می بینند اما دست و پا فلج است این قدرت فرار ندارد یا خودش فلج کرده یا دیگری دست و پای او را بسته است این با اینکه دشمن را می بیند خطر را سمّ را از نزدیک می بیند قدرت فرار ندارد همان جا می نشیند و مسموم می شود.
گروه سوم کسانی اند که دست و پای باز و فعّالی دارند اما چشم و گوش کوری و کری دارند این شخصی که دست و پایش باز است و فعّال خوب می تواند حرکت کند و بدود اما دشمن را نمی بیند مار و عقرب را نمی بیند.
 
گروه چهارم کسانی اند که هم نیروی ادراک را از دست دادند هم نیروی تحریک را نه چشم و گوش سالمی دارند نه دست و پای بازی, پس در فضای بیرون انسانها به چهار صنف تقسیم می شوند گروه اول کسانی اند که هم نیروی ادراکشان قوی و سالم, هم نیروی حرکتشان قوی و سالم. گروه دوم کسانی اند که نیروی ادراکشان سالم, نیروی تحریکشان بسته است. گروه سوم کسانی اند که نیروی حرکت و فعّالیتشان قوی و نیروی ادراکشان بسته است گروه چهارم کسانی اند که از هر دو صنف محروم اند این در بیرون است. در درون ما هم بشرح ایضاً برخیها هستند که عقل نظری آنها خوب فعال است اندیشور و اندیشمند کاملی اند حق و باطل را, خیر و شرّ را, حسن و قبح را, صدق و کذب را به خوبی تشخیص می دهند و در مقام عمل هم عقل عملی با قدرت دارند همان که در روایات ائمه فرمودند: «العقل ما عُبد به الرحمن و اکتسب به الجنان» این نیروی انگیزه است نیروی عمل است نیروی علم نیست نفرمودند عقل آن است که انسان بفهمد فرمود عقل آن است که انسان انجام بدهد این عقل عملی است که هیچ کاری با عقل نظری ندارد. در فضای درون گاهی هر دو سالم است یک عالمی فرهیخته ای است که معارف الهی و احکام و حِکم الهی را خوب می فهمد و آن فهمیده ها را به خوبی اجرا می کند این می شود عالِم عادل. گروهی هستند که خوب باید و نباید را تشخیص می دهند مثل بود و نبود را خوب درک می کنند چه چیزی حلال است چه چیزی حرام است؟ چه رومیزی حرام است چه زیرمیزی حرام است اینها را کاملاً تشخیص می دهند ولی عقل عملی شان که باید اوامر را امتثال کند از نواهی منتهی بشود این فلج است این عقل عملی به اسارت نفس رفته است بیان نورانی امیرالمؤمنین(سلام الله علیه) است که «کم مِن عقل اسیرٍ تحت هویً امیر» در جهاد درونی بین نفس و عقل عملی که درگیری به عمل آمد این نفس هوس مدار این عقل عملی بیچاره را به بند می کشد به زنجیر می کشد این عقل زنجیری کاری از او ساخته نیست لذا شخص عالماً عامداً دروغ می گوید عالماً عامداً رشوه می گیرد عالماً عامداً ربا می گیرد زیرا علم, چراغ است از چراغ هیچ, هیچ یعنی هیچ کاری ساخته نیست چراغ فقط نشان می دهد که کجا چاه است کجا راه آنکه می رود پا و دست و پاست نه چراغ, عقل و هوشی که یک فرزانه بی عدل دارد چراغ قوی دارد اما چراغ که راه نمی رود آنکه راه می رود عقل عملی است آنکه اهل سیر و سلوک است عقل عملی است و این به بند کشیده شده و این زنجیری است.
 
گروه سوم کسانی اند که نیروی عملی شان فعال است خیلی کار می کنند اما نمی فهمند چه کار می کنند هر چه به اینها گفتی عمل می کنند اینها ممکن است به دام خرافات بیفتند به دام شانس و بخت بیفتند به دام هر افسونگر و فسانه زایی بیفتند هر چه به اینها گفتند عمل بکن می کنند اما درکشان ضعیف است.
 
گروه چهارم کسانی اند که نه درک قوی دارند نه حرکت صحیح دارند بنابراین اگر گفته شد فلان شخص عالم بی عمل است نباید تعجّب کرد و نباید به او اعتراض کرد تو که می دانستی چرا این کار را کردی تو که می دانستی چرا عمل نکردی چون علم کار نمی کند باید به او اعتراض کرد چرا در میدان نبرد به اسارت نفس افتادی و نفست را مسلّط کردی بر عقل و دست و پای عقل را زنجیری کردی باید به او چنین اعتراضی کرد نه به او اعتراض کرد تو که می دانستی چرا عمل نکردی؟!
 
مطلب دیگر اینکه اگر گفته می شود بین عقل نظری و عقل عملی هیچ رابطه نیست آن در آن نهایت تحلیل عقلی است وگرنه اینها همسایه دیوار به دیوار هم اند رابطه تنگاتنگ دارند مثلاً اگر پزشکی بگوید قلب فلان شخص که نارسائی دارد فلان رگ مشخص بسته است به فلان رگ دیگر رابطه نیست و بینشان فاصله است بینشان فاصله است یعنی فاصله طبّی است نه فاصله مکانی با اینکه این دو رگ کاملاً به هم چسبیده است ولی این پزشک معالج و جرّاح وقتی بخواهد باز کند آن رگ بسته را باز می کند می گوید آن رگی که در کنار اوست هیچ رابطه ای با او ندارد او سالم است اگر گفته می شود بین عقل عملی و عقل نظری هیچ رابطه نیست یعنی محقّقانه سخن گفتن وگرنه اینها تنگاتنگ کنار هم اند و اگر دیدیم عالمی بی عمل بود مثل کسی که دست و پایش فلج است ولی با چشم قوی خطر را دید گاهی ممکن است با میکروسکوپ ریزترین خطر را ببیند با تلسکوپ دورترین خطر را ببیند ولی دست و پا فلج است. ممکن است کسی مجتهد مطلق باشد دور را ببیند نزدیک را ببیند درون را ببیند بیرون را ببیند, اما عقل علمی زنجیری است و این نمی گذارد انسان تکان بخورد و دشمن می رسد و او را مسموم می کند.
مطلب بعدی آن است که عقل نظری یک چراغ قوی است که ذات اقدس الهی به همه ما داد ولی باید بدانیم که بشر قانون گزار نیست عقل قانون گزار نیست عقل قانون شناس است به نحو سالبه کلیه ذرّه ای قانون گزاری به عقل واگذار نشده به هیچ طبیبی, به هیچ فقیهی, به هیچ اصولی ای, به هیچ حکیمی, حقّ قانون گزاری داده نشده قانون گزار فقط خداست عقل, قانون شناس خوبی است عقل, سراج است نه صراط او چراغ است نه راه, زیرا موضوعات را خدا آفرید محمولات را خدا آفرید رابطه موضوع و محمول را خدا آفرید اگر طبیب می گوید فلان میوه برای کسی که به بیماری دستگاه گوارشی مبتلاست بد است نه دستگاه گوارشی را او آفرید نه میوه را او آفرید نه اثرگذاری میوه را نه اثرپذیری دستگاه را هیچ چیزی را او نیافرید پس او حقّ قانون گزاری ندارد او والی نیست ولایت ندارد فقط هدایت دارد و چراغ است. حکیم این طور است, فقیه این طور است, طبیب این طور است, محدّث این طور است, بشر به هیچ وجه قانون گزار نیست ﴿اِنِ الْحُکْمُ إلاّ لله﴾ قانون شناس خوبی است خدای سبحان یک چراغ پرفروغی در درون انسانها افروخت و با وحی و الهام ائمه اطهار و پیامبر(علیهم الصلاة و علیهم السلام) به عنوان «و یثیروا لهم دفائن العقول» این فتیله چراغ را بالا کشید آنچه را که خودش آورد به بشر تفهیم کرد آنچه را که از درون بشر برخاست برای او تبیین کرد بشر شده قانون شناس خوب نه قانون گزار. از چراغ هیچ کاری ساخته نیست فقط نشان دادن واقع. صراط را, راه را آن مهندس کل ترسیم کرده است. بنابراین این مطالب روشن می شود که حکمت نظری چیست و حکمت عملی کدام است (یک) مسئول حکمتین کیست؟ مسئول هر دو عقل نظری است (این دو) مسئول ادراک غیر از مسئول اجراست و مسئول اجرا و متولّی اجرا عقل عملی است, عقل در هیچ مرحله ای قانون گزار نیست و قانون شناس است و اگر کسی عالِم فاسق بود عالم بی عمل بود نباید به او اعتراض کرد تو که می دانستی چرا خلاف کردی زیرا علم که چراغ است نشان می دهد اندیشه را رهبری می کند نه انگیزه را آنکه مسئول کار است و عمل است عقل عملی است آن را باید جداگانه تهذیب کرد او را وادار کرد تقویت کرد تا در صحنه جهاد اکبر پیروز از صحنه بیرون بیاید. بنابراین حکمت عملی و نظری رابطه شان مشخص می شود, مسئولانشان مشخص می شود و همه این حرفها و گفتنها و شنیدنها برای آن است که ان شاءالله ما دارای علم صائب و عمل صحیح باشیم. که ان شاءالله شما بزرگواران هم در تأمین علم صائب و درست کوشا و موفق خواهید بود هم در تأمین تهذیب نفس و عمل صالح.
 
مجدّداً مقدم شما را گرامی می داریم از برگزارکنندگان این همایش وزین قدرشناسی می کنیم و غدیر علوی(علیه آلاف التحیّة و الثناء) را ارج می نهیم امیدواریم ذات اقدس الهی این نظام را تا ظهور صاحب اصلی اش از هر اُفت و آفتی حفظ بکند و همه دانشگاهیان و حوزویان مخصوصاً شما بزرگواران را مشمول ادعیه ذاکیه ولیّ عصر قرار بدهد!
 
«غفر الله لنا و لکم و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

نظرات  (۱)

۳۱ مرداد ۹۴ ، ۰۲:۲۳ ُسجاد زاهد
وبلاگ بسیار خوبی دارید مخصوصا موضوع و هدف تان نیاز روز ماست
انشالله موفق باشید
بیشتر به هم سر بزنیم
پاسخ:
بسیار متشکر.. حتما..

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی